ನೌಕರರ ಭವಿಷ್ಯ ನಿಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ (EPFO) ಜುಲೈ 2025 ರ ತನ್ನ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ವೇತನದಾರರ (Payroll) ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ. ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಭಾರತದ ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ದೃಢವಾದ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತವೆ. ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ದತ್ತಾಂಶದ ಪ್ರಕಾರ, ಇಪಿಎಫ್ಓ ಈ ತಿಂಗಳು 21.04 lakh ನಿವ್ವಳ ಸದಸ್ಯರ ಸೇರ್ಪಡೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ.
ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಜುಲೈ 2024 ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ನಿವ್ವಳ ವೇತನದಾರರ ಸೇರ್ಪಡೆಯಲ್ಲಿ 5.55% ರಷ್ಟು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ವಾರ್ಷಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ (Year-on-Year Growth) ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಹೆಚ್ಚಿರುವುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಇಪಿಎಫ್ಓ ನ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಪ್ರಚಾರದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿವೆ.
ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಆಳವಾದ ಅವಲೋಕನ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರತೆಯ ಸಂಕೇತ
ಜುಲೈ 2025 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದ 21.04 lakh ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ಪ್ರಮಾಣವು ಬಲವಾದದ್ದಾಗಿದ್ದರೂ, ಇದು ಜೂನ್ 2025 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದ ದಾಖಲೆಯ ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದ ಸುಮಾರು 21.8 lakh ಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಉದ್ಯೋಗ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಪದವಿ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಏರಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಮೇ ಮತ್ತು ಜೂನ್ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತುಂಗವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ. ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಈ ವೇಗವು ಸಹಜವಾಗಿ ಸ್ಥಿರಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಕರು ಗಮನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ಸಣ್ಣ ಇಳಿಕೆಯು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಿರೀಕರಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಮಂದಗತಿಯ ಬದಲಿಗೆ, ಭಾರತದ ಔಪಚಾರಿಕ ವಲಯವು ಆರೋಗ್ಯಕರ, ಸುಸ್ಥಿರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪಥದತ್ತ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.
ಜುಲೈ 2025 ರ ಇಪಿಎಫ್ಓ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು
| ವಿವರಣೆ (Description) | ಸಂಖ್ಯೆ (Number) | ವಾರ್ಷಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ (YoY Growth) |
| ಒಟ್ಟು ನಿವ್ವಳ ಸದಸ್ಯರ ಸೇರ್ಪಡೆ (Total Net Member Addition) | 21.04 lakh | 5.55% |
| ಹೊಸ ಚಂದಾದಾರರು (New Subscribers) | 9.79 lakh | N/A |
| ಪುನಃ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡವರು (Exited and Rejoined Members) | 16.43 lakh | 12.12% |
ಉದ್ಯೋಗ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ಆಳವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ: ಔಪಚಾರಿಕೀಕರಣ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರ
ಒಟ್ಟು ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಹೊಸ ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಔಪಚಾರಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಗಾರರ ಚಲನೆಯ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಜುಲೈ 2025 ರಲ್ಲಿ, ಇಪಿಎಫ್ಓ ಸುಮಾರು 9.79 lakh ಹೊಸ ಚಂದಾದಾರರನ್ನು (ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡವರು) ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ಈ ಅಂಕಿಅಂಶವು ತಾಜಾ ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಸೂಚಿಸಿದರೆ, ಇಡೀ ವೇತನದಾರರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಕಥೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿದೆ.
A. ಪುನಃ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡ ಸದಸ್ಯರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರ
ಜುಲೈ 2025 ರಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ 16.43 lakh ಸದಸ್ಯರು ಹಿಂದೆ ಇಪಿಎಫ್ಓ ತೊರೆದು ಮತ್ತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಕಳೆದ ವರ್ಷದ ಇದೇ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ 12.12% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳ ಕಂಡಿದೆ. ಈ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಪುನಃ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡವರ ಹೆಚ್ಚಳವು ಭಾರತದ ಔಪಚಾರಿಕ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿನ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಉದ್ಯೋಗ ಬದಲಾವಣೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ದರ (Job Mobility) ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದೆ. ಕೆಲಸಗಾರರು ಒಂದು ಉದ್ಯೋಗದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಈ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ನಿವೃತ್ತಿ ನಿಧಿಯ ಮೊತ್ತವನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಹಿಂಪಡೆಯುವ ಬದಲು, ಅದನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಇಪಿಎಫ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲಿನ ನಂಬಿಕೆ ಬಲಗೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಅರಿವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
B. ನಿವ್ವಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಔಪಚಾರಿಕೀಕರಣದ ಪಾತ್ರ
21.04 lakh ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆಗಳ ಪೈಕಿ, ಪುನಃ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡವರ (16.43 lakh) ಪಾತ್ರವು ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. ಪುನಃ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡವರ ವಾರ್ಷಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರವು (12.12%) ಒಟ್ಟು ನಿವ್ವಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದರ (5.55%) ಗಿಂತ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು 2025 ರ ಜುಲೈನಲ್ಲಿನ ವೇತನದಾರರ ಸೇರ್ಪಡೆಯು ಕೇವಲ ಹೊಸ ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯ ಔಪಚಾರಿಕೀಕರಣದ (Formalization) ದರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರರ್ಥ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಮಿಕರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದಂತೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಸಂಘಟಿತ ಅಥವಾ ಅರೆ-ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕ ವಲಯದ ಉದ್ಯೋಗಗಳಿಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ತಮ್ಮ ಪಿಎಫ್ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಆರ್ಥಿಕ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದರ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.
ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ: ಯುವ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಪಾತ್ರ
ಜುಲೈ 2025 ರ ಇಪಿಎಫ್ಓ ದತ್ತಾಂಶವು ಭಾರತದ ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಲಾಭಾಂಶದ (Demographic Dividend) ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಯುವ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಸದಸ್ಯರ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ.
A. 18-25 ವಯೋಮಾನದ ಯುವ ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ
ಔಪಚಾರಿಕ ಕಾರ್ಯಪಡೆಗೆ ಯುವಜನರ ಪ್ರವೇಶವು ದೃಢವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದಿದೆ. ಜುಲೈ 2025 ರಲ್ಲಿ ಇಪಿಎಫ್ಓಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡ ಒಟ್ಟು ಹೊಸ ಚಂದಾದಾರರಲ್ಲಿ (9.79 lakh) 61.06% ರಷ್ಟು ಜನರು 18-25 ವಯೋಮಾನದ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದವರು. ಇದು ಸುಮಾರು 5.98 lakh ಹೊಸ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ. ಈ ವಯೋಮಾನದವರ ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆಯು ಸುಮಾರು 9.13 lakh ತಲುಪಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗ ಹುಡುಕುವ ಯುವಕರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ವಯೋಮಾನದವರ ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ವಾರ್ಷಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರವು (4.09%) ಒಟ್ಟಾರೆ ನಿವ್ವಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದರವಾದ 5.55% ಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು, ಒಟ್ಟಾರೆ ಔಪಚಾರಿಕೀಕರಣವನ್ನು ಕೇವಲ ಹೊಸ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಮಧ್ಯವಯಸ್ಸಿನ (25+ ವಯೋಮಾನದ) ಅನುಭವಿ ವೃತ್ತಿಪರರು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುಭವಿ ಕೆಲಸಗಾರರು ಉದ್ಯೋಗ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಅಥವಾ ತಮ್ಮ ಅಸಂಘಟಿತ ಕೆಲಸವನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಹೊಸಬರಿಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಅನುಭವಿ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೂ ಔಪಚಾರಿಕ ಕೆಲಸದ ಆಕರ್ಷಣೆ ಹೆಚ್ಚಿದೆ ಎಂಬುದರ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.
B. ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯೋಗ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರ ಪ್ರಗತಿ ಮತ್ತು ಸವಾಲು
ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಸದಸ್ಯತ್ವದಲ್ಲಿ ಧನಾತ್ಮಕ ಪ್ರಗತಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಸುಮಾರು 2.80 lakh ಹೊಸ ಮಹಿಳಾ ಚಂದಾದಾರರು ಇಪಿಎಫ್ಓಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಈ ತಿಂಗಳ ನಿವ್ವಳ ಮಹಿಳಾ ವೇತನದಾರರ ಸೇರ್ಪಡೆಯು 4.42 lakh ತಲುಪಿದ್ದು, ಜುಲೈ 2024 ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ 0.17% ರಷ್ಟು ಸಣ್ಣ ಆದರೆ ಧನಾತ್ಮಕ ವಾರ್ಷಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಕಾರ್ಯಪಡೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಸಮಗ್ರ (Inclusive) ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗುವ ಕಡೆಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಆದರೆ, ಕೇವಲ 0.17% ರ ನಿವ್ವಳ ವಾರ್ಷಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದರವು, ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನೀತಿ ಬೆಂಬಲದ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ಮತ್ತು ಮುಂದುವರಿಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವಂತಹ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಮ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯೊಂದಿಗೆ ರಚನಾತ್ಮಕ ನೀತಿಗಳ ಅಗತ್ಯತೆ ಇನ್ನೂ ಇದೆ.
ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ
| ಗುಂಪು (Group) | ಜುಲೈ 2025 ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆ (July 2025 Net Addition) | ಪ್ರಮುಖ ಅಂಕಿಅಂಶ (Key Statistic) |
| 18-25 ವಯೋಮಾನದವರು (Net Addition) | 9.13 lakh | 4.09% YoY Growth |
| 18-25 ವಯೋಮಾನದವರು (New Subscribers) | 5.98 lakh | 61.06% of Total New Subscribers |
| ನಿವ್ವಳ ಮಹಿಳಾ ಸದಸ್ಯರ ಸೇರ್ಪಡೆ (Net Female Addition) | 4.42 lakh | 0.17% YoY Growth |
ಉದ್ಯಮ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಕರಣ
ಉದ್ಯಮ ವಲಯಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಜುಲೈ 2025 ರ ವೇತನದಾರರ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಈ ತಿಂಗಳು, ಸೇವಾ-ಕೇಂದ್ರಿತ ವಲಯಗಳು ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗ ಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚಾಲಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿವೆ.
A. ವೃತ್ತಿಪರ ಸೇವೆಗಳ ಪ್ರಬಲ ಚಾಲನೆ (Expert Services Dominance)
ಜುಲೈ 2025 ರಲ್ಲಿನ ವೇತನದಾರರ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ಅಂಕಿಅಂಶದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವೆಂದರೆ ‘ಉನ್ನತ ಸೇವೆಗಳು’ ಅಥವಾ ‘ವೃತ್ತಿಪರ ಸೇವೆಗಳು’ (Expert Services) ವಲಯದ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ. ಈ ವಲಯವು ಒಟ್ಟು ನಿವ್ವಳ ವೇತನದಾರರ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ಶೇ 40 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಲು ನೀಡಿದೆ. ಈ ಸೇವೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (IT), ಸಲಹಾ, ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಬೆಂಬಲ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಾಬಲ್ಯವು ಭಾರತದ ಜ್ಞಾನಾಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ನಿರಂತರ ಬಲ ಮತ್ತು ಈ ವಲಯಗಳು ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಒಂದು ವಲಯವು (ವೃತ್ತಿಪರ ಸೇವೆಗಳು) ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆಯ 40% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದಾಗ, ಅದು ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಅಸಮತೋಲನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವಲಯವು ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿಂಜರಿತ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿನ ನೇಮಕಾತಿ ಮಂದಗತಿಯಂತಹ ಬಾಹ್ಯ ಆಘಾತಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಕೇಂದ್ರೀಕರಣವು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಪಾದನಾ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿತ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಔಪಚಾರಿಕೀಕರಣದ ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ತುರ್ತು ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಸಮತೋಲಿತ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ.
B. ಇತರ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ವಲಯಗಳು
ವೃತ್ತಿಪರ ಸೇವೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ಹಲವಾರು ಇತರ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಧನಾತ್ಮಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ:
- ಉಡುಪು ಉತ್ಪಾದನೆ (Garment Manufacturing): ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಹೆಚ್ಚಿದ ರಫ್ತು ಬೇಡಿಕೆಯಿಂದ ಲಾಭ ಪಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗ ಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ.
- ವ್ಯಾಪಾರ (Trading) ಮತ್ತು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು (Hospitals): ಈ ವಲಯಗಳು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡಿವೆ. ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಆರೋಗ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ.
- ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ: ಟ್ರಾವೆಲ್ ವಲಯವು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ನಂತರದ ಚೇತರಿಕೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕ ವಿಶ್ವಾಸದ ಸುಧಾರಣೆಯಿಂದಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರೆ, ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (Iron Ore Mining) ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಲವಾದ ಬೇಡಿಕೆಯ ಸೂಚಕವಾಗಿದೆ.
ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ಉದ್ಯಮ ವಲಯಗಳು
| ಉದ್ಯಮ ವಲಯ (Industry Sector) | ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆಯಲ್ಲಿನ ಅಂದಾಜು ಪಾಲು/ಪ್ರವೃತ್ತಿ (Estimated Share/Trend) |
| ವೃತ್ತಿಪರ ಸೇವೆಗಳು (Expert Services) | Over 40% (ಅತ್ಯಧಿಕ ಕೊಡುಗೆ) |
| ಉಡುಪು ಉತ್ಪಾದನೆ (Garment Manufacturing) | ಗಮನಾರ್ಹ ಬೆಳವಣಿಗೆ (Significant Growth) |
| ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು (Hospitals) | ಸ್ಥಿರ ಬೆಳವಣಿಗೆ (Steady Growth) |
| ವ್ಯಾಪಾರ (Trading) | ಬಲವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆ (Strong Growth) |
| ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (Iron Ore Mining) | ಧನಾತ್ಮಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿ (Positive Trend) |
ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕೊಡುಗೆ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ಆರ್ಥಿಕ ಎಂಜಿನ್
ವೇತನದಾರರ ಸೇರ್ಪಡೆಯು ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಸಮವಾಗಿ ಹಂಚಿಕೆಯಾಗದೆ, ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ರಾಜ್ಯವಾರು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರವು ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ಒಟ್ಟು ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆಯ 20.47% ರಷ್ಟು ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡಿದೆ.
ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಗುಜರಾತ್, ಹರಿಯಾಣ, ದೆಹಲಿ, ತೆಲಂಗಾಣ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಂತಹ ರಾಜ್ಯಗಳು ತಲಾ 5% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾಲು ಹೊಂದಿವೆ. ದಕ್ಷಿಣದ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ನಿರಂತರವಾದ ಬಲವಾದ ಕೊಡುಗೆಯು, ಅವು ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗೀಕರಣದ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕರ್ನಾಟಕವು ಐಟಿ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾದ ಬೆಂಗಳೂರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕಾರಣ, ಇದು ಉನ್ನತ ಸೇವೆಗಳ (ವೃತ್ತಿಪರ ಸೇವೆಗಳು) ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ.
ಈ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ರಾಜ್ಯಗಳು (ಕರ್ನಾಟಕ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ತಮಿಳುನಾಡು) ಉನ್ನತ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಣದೊಂದಿಗೆ (Section IV) ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿವೆ. ಈ ರಾಜ್ಯಗಳು ಕೇವಲ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಪಿಎಫ್ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ಔಪಚಾರಿಕ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿತ ಕೆಲಸದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಸ್ಥೂಲ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಭಾವಗಳು: ಮುಂಗಾರು ಮತ್ತು ಹಬ್ಬದ ಸೀಸನ್ ಪ್ರಭಾವ
ಜುಲೈ 2025 ರ ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗ ದತ್ತಾಂಶವು ಕೇವಲ ನಗರ ಆಧಾರಿತ ಸೇವಾ ವಲಯದ ಬಲವನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರ್ಥಿಕತೆಯೊಂದಿಗಿನ ಅದರ ಸಂಬಂಧವನ್ನೂ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
A. ಮುಂಗಾರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಪಾತ್ರ
ಜುಲೈ 2025 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಳೆಯಾಗಿದೆ (105% of LPA). ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಮುಂಗಾರಿನ ಪ್ರಾರಂಭವು ಗ್ರಾಮೀಣ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳತ್ತ ಎಳೆಯಿತು. ಖಾರಿಫ್ ಬಿತ್ತನೆಯ ಪ್ರದೇಶವು ಕಳೆದ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ 4.0% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣ, ಎಂಜಿಎನ್ಆರ್ಇಜಿಎ (MGNREGA) ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದ ಬೇಡಿಕೆಯು ಜುಲೈನಲ್ಲಿ 10 ತಿಂಗಳ ಕನಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ, ಸುಮಾರು 16.6 million ಮನೆಗಳು ಕೆಲಸವನ್ನು ಬಯಸಿದ್ದವು.
ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಆರೋಗ್ಯಕರ ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಸಕ್ರಿಯವಾದಾಗ, ಕಾರ್ಮಿಕರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯೋಗ ಯೋಜನೆಗಳಿಂದ ಕೃಷಿಯತ್ತ ತಿರುಗುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಔಪಚಾರಿಕ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಲಯಗಳ ನಡುವಿನ ಋತುಮಾನದ (Seasonal) ಪರಸ್ಪರ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದಕತೆ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಖರೀದಿ ಶಕ್ತಿ (Rural Demand) ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.
B. ಹಬ್ಬದ ಸೀಸನ್ ನೇಮಕಾತಿ ಮತ್ತು ಮುನ್ನೋಟ
ಈ ಯಶಸ್ವಿ ಮುಂಗಾರು ನೇರವಾಗಿ ಹಬ್ಬದ ಸೀಸನ್ ನೇಮಕಾತಿಯ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ. 2025 ರ ದ್ವಿತೀಯಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬದ ಸೀಸನ್ ಸುಮಾರು 2.16 lakh ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ಇದು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 15-20% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ.
ಈ ಹೆಚ್ಚಳವು ಸುಧಾರಿತ ಗ್ರಾಹಕ ವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಅನುಕೂಲಕರ ಮುಂಗಾರಿನಿಂದಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬೇಡಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿದೆ. ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಡೆಲಿವರಿ, ರಿಟೇಲ್, ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್, ಆತಿಥ್ಯ ಮತ್ತು ಎಫ್ಎಂಸಿಜಿ (FMCG) ಈ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಲಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಿದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಖರೀದಿ ಶಕ್ತಿಯು ಈ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ, ಈ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಔಪಚಾರಿಕ ವಲಯದ ಬೇಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಸೇರ್ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಬಹುದು.
ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಔಪಚಾರಿಕ ನಗರ ಉದ್ಯೋಗ (EPFO) ಬಲವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದಿದೆ, ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗವು (MGNREGA) ಕೃಷಿಯತ್ತ ತಿರುಗಿದೆ. ಇದು ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದರೂ, ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಬಲದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿವೆ ಮತ್ತು ಋತುಮಾನದ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಹಂಚಿಕೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ತೀರ್ಮಾನ ಮತ್ತು ಮುನ್ನೋಟ
ಜುಲೈ 2025 ರ ಇಪಿಎಫ್ಓ ವೇತನದಾರರ ದತ್ತಾಂಶವು ಭಾರತದ ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸುತ್ತದೆ, ನಿವ್ವಳ ಸೇರ್ಪಡೆ 21.04 lakh ದಾಟಿದೆ. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕೆಲಸಗಾರರಲ್ಲಿನ ಉದ್ಯೋಗ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರದ ವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಯುವಜನರನ್ನು (18-25 ವಯೋಮಾನದವರು) ಔಪಚಾರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತಿರುವುದರ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿದೆ.
ಮುಖ್ಯ ತೀರ್ಮಾನಗಳು:
- ಉದ್ಯೋಗ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರದ ವಿಶ್ವಾಸ: 16.43 lakh ಸದಸ್ಯರು ಪುನಃ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡಿರುವುದು, ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಪಿಎಫ್ಓ ಮೇಲಿನ ನಂಬಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿರುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗಗಳ ಮೇಲಿನ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
- ಯುವಜನರ ನಿರಂತರ ಪ್ರವೇಶ: 18-25 ವಯೋಮಾನದವರು ಹೊಸ ಚಂದಾದಾರರಲ್ಲಿ 61.06% ರಷ್ಟು ಪಾಲು ಹೊಂದುವುದು, ಭಾರತದ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಲಾಭಾಂಶವು ಔಪಚಾರಿಕ ಕಾರ್ಯಪಡೆಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
- ವಲಯದ ಕೇಂದ್ರೀಕರಣದ ಸವಾಲು: ಒಟ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆಯ 40% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾಲು ‘ವೃತ್ತಿಪರ ಸೇವೆಗಳು’ ವಲಯದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಈ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು, ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಔಪಚಾರಿಕೀಕರಣದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಬೇಕು.
- ಧನಾತ್ಮಕ ಸ್ಥೂಲ ಆರ್ಥಿಕ ಮುನ್ನರಿವು: ಪ್ರಬಲ ಮುಂಗಾರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಬೇಡಿಕೆಯ ಹೆಚ್ಚಳವು ಹಬ್ಬದ ಸೀಸನ್ ನೇಮಕಾತಿಯ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ, ಮುಂಬರುವ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ Q3 FY26) ಔಪಚಾರಿಕ ಮತ್ತು ಅರೆ-ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಬಲವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಇಪಿಎಫ್ಓ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಔಪಚಾರಿಕೀಕರಣದ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ನಿರಂತರವಾಗಿರುವುದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತಾ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಬಲವರ್ಧನೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಆಧಾರಸ್ತಂಭವಾಗಿದೆ.
