ವಿಜಯದಶಮಿ 2025: ಪೂಜೆ ವಿಧಿ, ಮುಹೂರ್ತ ಮತ್ತು ಶುಭ ಸಮಯ

ಭಾರತದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ವಿಜಯದಶಮಿಯು ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ದಸರಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಯಾಗದೆ, ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಳವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಅಧರ್ಮದ ಮೇಲೆ ಧರ್ಮದ ವಿಜಯ, ದುಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಶಿಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲುಗೈ ಮತ್ತು ಅಂಧಕಾರದ ಮೇಲೆ ಜ್ಞಾನದ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಾರುವ ಒಂದು ಮಹಾನ್ ವಿಜಯೋತ್ಸವವಾಗಿದೆ. ನವರಾತ್ರಿಯ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಶಕ್ತಿಪೂಜೆಯ ನಂತರ, ಹತ್ತನೇ ದಿನವಾದ ವಿಜಯದಶಮಿಯು ಜಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆಗಳು ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದರೂ, ಅವುಗಳೆಲ್ಲವೂ ಒಳ್ಳೆಯದರ ಗೆಲುವಿನ ಮೂಲ ತತ್ವವನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ.  

ಈ ಲೇಖನವು 2025ರ ವಿಜಯದಶಮಿಯ ಕುರಿತು ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ವಿಜಯದಶಮಿಯ ನಿಖರವಾದ ದಿನಾಂಕ, ಪಂಚಾಂಗದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತಗಳು, ಪೂಜಾ ವಿಧಿ-ವಿಧಾನಗಳು, ಹಬ್ಬದ ಹಿಂದಿರುವ ಪೌರಾಣಿಕ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ಮತ್ತು ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಹೇಗೆ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ವಿವರವಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಗ್ರ ಮಾಹಿತಿಯು ಹಬ್ಬದ ಕುರಿತು ಆಳವಾದ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಓದುಗರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹಬ್ಬದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿವರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಕೇವಲ ದಿನಾಂಕ ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಹಬ್ಬದ ನಿಜವಾದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಅರಿಯಲು ಈ ವರದಿ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.

ವಿಜಯದಶಮಿ 2025: ನಿಖರವಾದ ದಿನಾಂಕ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಂಗದ ವಿವರಗಳು

ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ನವರಾತ್ರಿಯ ಕೊನೆಯ ದಿನದಂದು ಬರುವ ವಿಜಯದಶಮಿಯ ದಿನಾಂಕವು ಹಿಂದೂ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. 2025ರಲ್ಲಿ ಈ ಮಹತ್ವದ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಗುರುವಾರ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 2025 ರಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನವು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಗೆಜೆಟೆಡ್ ರಜಾದಿನವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ನವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವದ ಕೊನೆಯ ದಿನವಾಗಿದ್ದು, ಭಕ್ತರು ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ರಾಮಲೀಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನದೊಂದಿಗೆ ವಿಜಯದ ಸಂಭ್ರಮವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.  

ಹಿಂದೂ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಜಯದಶಮಿಯು ಆಶ್ವಯುಜ ಅಥವಾ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಹತ್ತನೇ ದಿನ (ದಶಮಿ ತಿಥಿ) ಬರುತ್ತದೆ. 2025ರ ದಶಮಿ ತಿಥಿಯ ಸಮಯದ ಕುರಿತು ಪಂಚಾಂಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಗಳು ಲಭ್ಯವಿದ್ದು, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1, 2025 ರಂದು ಸಂಜೆ 7:01 ಕ್ಕೆ ಆರಂಭವಾಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 2025 ರಂದು ರಾತ್ರಿ 7:10ಕ್ಕೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ದಶಮಿ ತಿಥಿಯು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2ರಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 4:26 ಕ್ಕೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪಂಚಾಂಗಗಳ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಕ್ರಮದ ಕಾರಣದಿಂದ ಇಂತಹ ಸಣ್ಣ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಕಂಡುಬರುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ, ನಿಖರವಾದ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮಯವನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ತಮ್ಮ ನಗರದ ಪಂಚಾಂಗ ಅಥವಾ ಪುರೋಹಿತರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ.  

ಈ ದಿನದಂದು, ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ ಕೆಲವು ಶುಭ ಯೋಗಗಳು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2ರಂದು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 9:13ರವರೆಗೆ ಉತ್ತರಾಷಾಢ ನಕ್ಷತ್ರ ಇರುತ್ತದೆ, ಅದರ ನಂತರ ಶ್ರವಣ ನಕ್ಷತ್ರವು ದಿನವಿಡೀ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬದ ದಿನದಂದು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವ ರವಿ ಯೋಗವು ಇಡೀ ದಿನ ಇರುವುದರಿಂದ ಈ ದಿನವನ್ನು ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ರವಿ ಯೋಗವು ಧೃತಿ ಯೋಗ ಮತ್ತು ಸುಕರ್ಮ ಯೋಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಿರುವುದರಿಂದ, ಇದು ಹಬ್ಬದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಯೋಗಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ಹೊಸ ಉದ್ಯಮಗಳು, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು, ಅಥವಾ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಈ ದಿನ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.  

ವಿಜಯದಶಮಿ 2025: ಪೂಜೆಗೆ ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತಗಳು

ಯಾವುದೇ ಶುಭ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ವಿಜಯದಶಮಿಯ ದಿನವು ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದಿನದಂದು ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮುಹೂರ್ತಗಳು ವಿಶೇಷ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಈ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಕಾರ್ಯಗಳು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ತರುತ್ತವೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಈ ಸಮಯಗಳನ್ನು ಪಂಚಾಂಗದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಓದುಗರ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ, ಈ ಮುಹೂರ್ತಗಳನ್ನು ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ:

ವಿಜಯದಶಮಿ 2025: ಪ್ರಮುಖ ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತಗಳು

ಈ ಕೋಷ್ಟಕವು ವಿವಿಧ ಪೂಜಾ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಸಮಯಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಶಮೀ ಪೂಜೆ, ಅಪರಾಜಿತಾ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಸೀಮೋಲ್ಲಂಘನವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅಪರಾಹ್ನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಗಳ ನಿಖರವಾದ ಸಮಯವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಪೂಜೆಯನ್ನು ವಿಜಯದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಮಾಡಬಹುದು.

ವಿಜಯದಶಮಿಯ ಪೌರಾಣಿಕ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ

ವಿಜಯದಶಮಿಯು ಕೇವಲ ಆಚರಣೆಯಾಗದೆ, ಅದರ ಹಿಂದೆ ಹಲವಾರು ಪೌರಾಣಿಕ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘಟನೆಗಳಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಕಥೆಗಳು ಹಬ್ಬದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದ ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ.

ಪೌರಾಣಿಕ ಮಹತ್ವ

• ರಾಮಾಯಣದ ಕಥೆ: ನವರಾತ್ರಿಯು ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದಶಕಂಠ ರಾವಣನು ಸೀತಾ ದೇವಿಯನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿದ ನಂತರ, ಶ್ರೀರಾಮನು ರಾವಣನ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧ ಘೋಷಿಸಿದನು. ನಿರಂತರ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಹೋರಾಟದ ನಂತರ, ಹತ್ತನೇ ದಿನದಂದು ರಾವಣನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿದನು. ಈ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸಲು ಉತ್ತರ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ರಾಮಲೀಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳ ನಂತರ ರಾವಣ, ಕುಂಭಕರ್ಣ ಮತ್ತು ಮೇಘನಾದರ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳನ್ನು ದಹನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆಚರಣೆಯು ಸತ್ಯದ ಮೇಲೆ ಸುಳ್ಳಿನ ವಿಜಯ ಮತ್ತು ಧರ್ಮದ ಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.  
• ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯ ಮಹಿಮೆ: ಈ ಹಬ್ಬದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕಥೆಯು ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಅಸುರ ಮಹಿಷಾಸುರನು ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಲೋಕವನ್ನು ಆಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ, ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯು ಒಂಬತ್ತು ವಿವಿಧ ಅವತಾರಗಳನ್ನು ತಾಳಿ, ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿದಳು. ದಶಮಿಯ ದಿನದಂದು ಆಕೆ ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿದಳು. ಈ ವಿಜಯದ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ನಗರವಾದ ಮೈಸೂರಿಗೆ ‘ಮಹಿಷೂರು’ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ದುಷ್ಟಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ದೈವಿಕ ಶಕ್ತಿಯ ವಿಜಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.  

ಮಹಾಭಾರತದ ನಂಟು ಮತ್ತು ಶಮೀ ಪೂಜೆ

ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಯು ವಿಜಯದಶಮಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಆಯಾಮವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ. ಪಾಂಡವರು ತಮ್ಮ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ವನವಾಸ ಮತ್ತು ಒಂದು ವರ್ಷದ ಅಜ್ಞಾತವಾಸಕ್ಕೆ ತೆರಳುವ ಮೊದಲು ತಮ್ಮ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಶಮೀ ವೃಕ್ಷದ (ಬನ್ನಿ ಮರ) ಮೇಲೆ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಅಜ್ಞಾತವಾಸ ಮುಗಿದ ನಂತರ, ವಿಜಯದಶಮಿಯ ದಿನದಂದು ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆದು, ಕೌರವರ ವಿರುದ್ಧದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಜಯಶಾಲಿಯಾದರು. ಈ ಘಟನೆಯ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ, ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು ಶಮೀ ವೃಕ್ಷವನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬನ್ನಿ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.  

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ‘ವಿಜಯದಶಮಿ’ ಎಂಬ ಪದಕ್ಕೆ ಎರಡು ಮಹತ್ವದ ಅರ್ಥಗಳಿವೆ. ಒಂದು, ‘ವಿಜಯದ ಹತ್ತನೇ ದಿನ’, ಇನ್ನೊಂದು, ‘ವಿಜಯದ ಶಮೀ’ (ವಿಜಯವನ್ನು ತಂದ ಶಮೀ ವೃಕ್ಷ). ಈ ದ್ವಿತೀಯ ಅರ್ಥವು ಹಬ್ಬದ ಕನ್ನಡದ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಶಮೀ ಪೂಜೆಗೆ ಇರುವ ವಿಶೇಷ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ‘ಶಮೀ ಶಮಯತೇ ಪಾಪಂ ಶಮೀ ಶತ್ರುವಿನಾಶಿನೀ’ ಎಂಬ ಶ್ಲೋಕವನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸಿ ಬನ್ನಿ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಇಂದಿಗೂ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಶಮೀ ಪೂಜೆಯು ಪಾಪನಾಶ ಮತ್ತು ಶತ್ರುನಾಶದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.  

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು

• ಸೀಮೋಲ್ಲಂಘನ: ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು ರಾಜಮನೆತನದವರು ವಿಜಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಚತುರಂಗ ಸೈನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ರಾಜ್ಯದ ಗಡಿಯನ್ನು ದಾಟಿ ಮರಳಿ ಬರುವ ಸೀಮೋಲ್ಲಂಘನ ಎಂಬ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕಾಲದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ ಮೈಸೂರು ಒಡೆಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯಿತು.  
• ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯ ಜಯಂತಿ: ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಕ ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಇದೇ ವಿಜಯದಶಮಿಯ ದಿನದಂದು ಕ್ರಿ.ಶ. 1238ರಲ್ಲಿ ಉಡುಪಿಯ ಬಳಿ ಇರುವ ಪಾಜಕ ಎಂಬ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಅವರ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಈ ದಿನವನ್ನು ಮಧ್ವ ಜಯಂತಿಯಾಗಿ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.  

ವಿಜಯದಶಮಿ ಪೂಜಾ ವಿಧಿ-ವಿಧಾನ: ಹಂತ ಹಂತದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ

ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು ದೇವಿಯ ಆರಾಧನೆ, ಶಸ್ತ್ರ ಪೂಜೆ (ಆಯುಧ ಪೂಜೆ), ಶಮೀ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರಂಭ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಪೂಜಾ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲು ಈ ಹಂತ ಹಂತದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬಹುದು.

ಪೂಜಾ ಸಿದ್ಧತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು

ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು, ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಪೂಜಿಸಬೇಕಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮುಖ್ಯ. ಮನೆ ಮತ್ತು ದೇವರ ಕೋಣೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿ, ರಂಗೋಲಿ ಹಾಕಿ ಹೂವುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಬೇಕು. ನಂತರ ಪೂಜೆಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಆಯುಧ ಪೂಜೆಗೆ ಇಡಬೇಕಾದ ಎಲ್ಲಾ ಉಪಕರಣಗಳು, ಯಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ವಾಹನಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಕುಂಕುಮ ಮತ್ತು ಹೂವುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಬೇಕು. ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆಯುಧ ಪೂಜೆಯು ಕೇವಲ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ; ಇದು ನಮ್ಮ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಉಪಕರಣಗಳಾದ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್, ಮೊಬೈಲ್, ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಪರಿಕರಗಳಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಕಸನವು ಹಬ್ಬದ ಮೂಲ ಸಂದೇಶ, ಅಂದರೆ ನಮ್ಮ ದುಡಿಮೆಯ ಸಾಧನಗಳಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು, ಆಧುನಿಕ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಮುಂದುವರಿದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.  

ವಿಜಯದಶಮಿ ಪೂಜೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು

ಹಂತ-ಹಂತದ ಪೂಜಾ ವಿಧಿ

1. ಪೂರ್ವ ತಯಾರಿ: ಮುಂಜಾನೆ ಬೇಗ ಎದ್ದು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಶುಚಿರ್ಭೂತರಾಗಬೇಕು. ಶುಚಿಯಾದ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ, ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ, ದೇವರಿಗೆ ದೀಪ ಹಚ್ಚಬೇಕು.  
2. ಕಲಶ ಪೂಜೆ: ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೂಜಿ ಅಥವಾ ಕಲಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ. ಅದರಲ್ಲಿ ಗಂಗಾಜಲ ಅಥವಾ ಶುದ್ಧ ನೀರನ್ನು ತುಂಬಿ, ಮಾವಿನ ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ದಾರದಿಂದ ಕಟ್ಟಿದ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯನ್ನು ಅದರ ಮೇಲೆ ಇಡಬೇಕು. ಈ ಕಲಶದ ಮೂಲಕ ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜೆಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಬೇಕು.  
3. ದೇವತಾ ಆರಾಧನೆ: ಈ ದಿನ ದುರ್ಗಾ, ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಸರಸ್ವತಿ, ಪಾರ್ವತಿ ಮತ್ತು ಚಾಮುಂಡಿ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಮೂರ್ತಿ ಅಥವಾ ಫೋಟೋಗೆ ಹೂವು ಮತ್ತು ಅರಿಶಿನ-ಕುಂಕುಮ ಹಚ್ಚಿ ಪೂಜಿಸಬೇಕು.  
4. ಆಯುಧ ಪೂಜೆ: ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತದಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿದ ಮತ್ತು ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಆಯುಧಗಳು, ಯಂತ್ರಗಳು, ಉಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ವಾಹನಗಳನ್ನು ಪೂಜೆಗೆ ಇಡಬೇಕು. ಅವುಗಳಿಗೆ ಅರಿಶಿನ, ಕುಂಕುಮ ಮತ್ತು ಹೂಗಳನ್ನು ಹಚ್ಚಿ, ನೈವೇದ್ಯ ಅರ್ಪಿಸಬೇಕು.  
5. ನೈವೇದ್ಯ ಮತ್ತು ಮಂಗಳಾರತಿ: ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಸಿಹಿ ತಿನಿಸುಗಳು, ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ನೈವೇದ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸಿ, ನಂತರ ಧೂಪ ಮತ್ತು ದೀಪವನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿ ಆರತಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದುರ್ಗಾ ಸಪ್ತಶತಿ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮ ಪಠಣವನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.  
6. ಶಮೀ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಬನ್ನಿ ವಿನಿಮಯ: ಸಂಜೆ ಅಪರಾಹ್ನ ಅಥವಾ ವಿಜಯ ಮುಹೂರ್ತದಲ್ಲಿ ಶಮೀ ವೃಕ್ಷಕ್ಕೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ, ಬನ್ನಿ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಈ ಆಚರಣೆಯು ಪಾಪ ನಾಶ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತು ವೃದ್ಧಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.  
7. ಸಂಕಲ್ಪ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ ಸಮಾಪ್ತಿ: ಪೂಜೆಯ ನಂತರ, ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸಿಗಾಗಿ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಬೇಕು. ಆ ದಿನ ಪೂಜಿಸಿದ ಉಪಕರಣಗಳು ಅಥವಾ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಬಳಸದಿರುವುದು ರೂಢಿ.  

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿಜಯದಶಮಿಯ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು

ವಿಜಯದಶಮಿಯು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ಹಬ್ಬವಾಗಿದ್ದರೂ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಆಚರಣೆಯ ರೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿವೆ.

• ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ದಸರಾ: ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ದಸರಾವನ್ನು ನಾಡಹಬ್ಬ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಮೈಸೂರು ದಸರಾ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿದೆ. 400 ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಇತಿಹಾಸವಿರುವ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ವಿಜಯನಗರ ಅರಸರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ನಂತರ ಮೈಸೂರು ಒಡೆಯರು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು ಚಿನ್ನದ ಅಂಬಾರಿಯಲ್ಲಿ ತಾಯಿ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಇರಿಸಿ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಜಂಬೂ ಸವಾರಿ ಮೆರವಣಿಗೆಯೂ ಸಹ ವಿಶೇಷ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಮೆರವಣಿಗೆಯು ಅರಮನೆಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಬನ್ನಿ ಮಂಟಪದವರೆಗೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರು ದಸರಾ ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಬ್ಬವಾಗಿ ಉಳಿಯದೆ, ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ‘ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್’ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಮಡಿಕೇರಿ ದಸರಾ ಕೂಡ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು, ಕರಗ ಉತ್ಸವ ಮತ್ತು ದಶ ಮಂಟಪಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಮಂಟಪವು ರಾಕ್ಷಸರ ಸಂಹಾರದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.  
• ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ: ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾವಣ ದಹನವು ದಸರಾದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ರಾಮಾಯಣದ ಕಥೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ರಾಮಲೀಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಹತ್ತನೇ ದಿನ, ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು ರಾಮ, ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ರಾವಣ, ಕುಂಭಕರ್ಣ ಮತ್ತು ಮೇಘನಾದರ ಬೃಹತ್ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳನ್ನು ದಹನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಅಧರ್ಮದ ನಾಶ ಮತ್ತು ಧರ್ಮದ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ.  
• ಪೂರ್ವ ಭಾರತದಲ್ಲಿ: ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಒಡಿಶಾ, ಜಾರ್ಖಂಡ್, ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂನಲ್ಲಿ ದುರ್ಗಾ ಪೂಜೆಯು ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು, ದುರ್ಗಾ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜನೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಭೂಲೋಕದ ಭೇಟಿಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ಹಿಂದಿರುಗುವ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಈ ದಿನ ವಿವಾಹಿತ ಮಹಿಳೆಯರು ಸಿಂಧೂರ್ ಖೇಲಾ ಎಂಬ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ಸಿಂಧೂರ ಹಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತಾರೆ.  

ವಿಜಯದಶಮಿಯ ಆಧುನಿಕ ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ಸಂದೇಶ

ವಿಜಯದಶಮಿಯು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಅದರ ಸಂದೇಶವು ಆಧುನಿಕ ಜಗತ್ತಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಕೇವಲ ಪೂಜಾ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿಗಳಿಗಷ್ಟೇ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ.

• ಯಶಸ್ಸು ಮತ್ತು ಹೊಸ ಆರಂಭದ ಹಬ್ಬ: ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಉದ್ಯಮ, ಕೆಲಸ ಅಥವಾ ಶಿಕ್ಷಣದ ಪ್ರಯತ್ನವು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ತರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಬಲವಾದ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅನೇಕರು ಈ ದಿನವನ್ನು ತಮ್ಮ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ, ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ವಿದ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗೆ ಹಬ್ಬವು ನೀಡುವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.  
• ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ದುಡಿಮೆಗೆ ಗೌರವ: ಆಯುಧ ಪೂಜೆಯ ವಿಕಸನವು ಹಬ್ಬದ ಸಂದೇಶವು ಎಷ್ಟು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇಂದು ನಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ, ದುಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಜೀವನಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಉಪಕರಣಗಳು, ಯಂತ್ರಗಳು, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವಾಹನಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಾವು ಅವುಗಳಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತೇವೆ. ಈ ಪೂಜೆಯು ನಮ್ಮ ಬದುಕನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಸಾಧನಗಳಿಗೆ ನಾವು ನೀಡುವ ಗೌರವದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ವಿಜಯದಶಮಿಯು ಕೇವಲ ಪುರಾತನ ಕಥೆಗಳ ಆಚರಣೆಯಾಗದೆ, ನಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ವಿಜಯ ಮತ್ತು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ತರುವ ಎಲ್ಲ ಸಾಧನಗಳಿಗೂ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಒಂದು ಸಂದರ್ಭವಾಗಿದೆ.  

ಪದೇ ಪದೇ ಕೇಳಲಾಗುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು (FAQs)

1. ವಿಜಯದಶಮಿ 2025 ರ ದಿನಾಂಕ ಯಾವುದು?

ವಿಜಯದಶಮಿ 2025 ಅನ್ನು ಗುರುವಾರ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2 ರಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ನವರಾತ್ರಿಯ ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬದ ಕೊನೆಯ ದಿನವಾಗಿದೆ.  

2. ವಿಜಯದಶಮಿ ಏಕೆ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ?

ವಿಜಯದಶಮಿಯನ್ನು ದುಷ್ಟತನದ ಮೇಲೆ ಒಳ್ಳೆಯತನದ ವಿಜಯವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮನು ರಾವಣನನ್ನು ಕೊಂದ ಕಥೆ ಮತ್ತು ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯು ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದ ಕಥೆಗಳು ಈ ಹಬ್ಬದ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಮುಖ ಹಿನ್ನೆಲೆಗಳಾಗಿವೆ.  

3. ಆಯುಧ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಏಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ?

ಆಯುಧ ಪೂಜೆಯು ನಮ್ಮ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಹಾಯಕವಾದ ಉಪಕರಣಗಳು, ಯಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಮಾಡಲಾಗುವ ಪೂಜೆಯಾಗಿದೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಪಾಂಡವರು ತಮ್ಮ ಅಜ್ಞಾತವಾಸದ ನಂತರ ಶಮೀ ವೃಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟಿದ್ದ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆದು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಜಯಶಾಲಿಯಾದ ಕಾರಣ, ಈ ದಿನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಹತ್ವವಿದೆ.  

4. ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು ಹೊಸ ಕೆಲಸ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದೇ?

ಹೌದು. ವಿಜಯದಶಮಿಯು ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಉದ್ಯಮ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಅಥವಾ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಅತ್ಯಂತ ಶುಭ ದಿನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದಿನ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಬಲವಾದ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ.