ದಸರಾ ಮತ್ತು ನವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬವು ಭಾರತದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಯಾಗಿರದೆ, ದುಷ್ಟಶಕ್ತಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಸದ್ಗುಣದ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಾರುವ, ದೈವಿಕ ಶಕ್ತಿಯಾದ ದುರ್ಗಾ ಮಾತೆಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯುವ ಒಂದು ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಘಟನೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಒಂಬತ್ತು ರಾತ್ರಿಗಳ ಹಬ್ಬವು ಶಕ್ತಿಯ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ದುಷ್ಟಶಕ್ತಿಗಳ ನಿಗ್ರಹದ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ವಿಜಯದಶಮಿಯ ವಿಜಯದ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಹಂತವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿನದ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ತಪಸ್ಸು ಮತ್ತು ಆರಾಧನೆಯ ನಂತರದ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಈ ಲೇಖನವು 2025ರ ಶರನ್ನವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ವಿಜಯದಶಮಿಯ ಕುರಿತು ಒಂದು ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಾಂಕಗಳು, ವಿಧಿ-ವಿಧಾನಗಳು, ಪುರಾಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ಮತ್ತು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಆಚರಣೆಗಳ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ವಿವರವಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ಜೀವನಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಪುರಾತನ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಹಿಂದಿನ ಆಳವಾದ ಅರ್ಥವೇನು ಎಂಬುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.
2025ರ ನವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ದಸರಾ: ಪ್ರಮುಖ ದಿನಾಂಕಗಳು ಮತ್ತು ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತ
2025ರ ಶರನ್ನವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬವು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಒಂಬತ್ತು ರಾತ್ರಿಗಳ ಕಾಲ ದೇವಿಯ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳನ್ನು ಆರಾಧಿಸಲು ಮೀಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. 2025ರ ಶರನ್ನವರಾತ್ರಿಯು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22, ಸೋಮವಾರದಂದು ಪ್ರತಿಪದ ತಿಥಿಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಗಲಿದೆ. ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಪೂಜೆಯು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1, ಬುಧವಾರದಂದು ನವಮಿ ತಿಥಿಯೊಂದಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ದಸರಾ ಅಥವಾ ವಿಜಯದಶಮಿಯನ್ನು ಈ ಒಂಬತ್ತು ರಾತ್ರಿಗಳ ನಂತರ, ಅಂದರೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, ಗುರುವಾರ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪಂಚಾಂಗದ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ, ನವರಾತ್ರಿಯ ದಿನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ಒಂದೇ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 2025ರ ಚೈತ್ರ ನವರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಬದಲಿಗೆ ಎಂಟು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಆಚರಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಏಕೆಂದರೆ ಕೆಲವು ತಿಥಿಗಳು ಒಂದೇ ದಿನದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಇಂತಹ ತಿಥಿ ಲೋಪ ಅಥವಾ ವೃದ್ಧಿಗಳು ನವರಾತ್ರಿಯ ದಿನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, 2025ರ ಶರನ್ನವರಾತ್ರಿಯು ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅವಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಬ್ಬದ ಕುರಿತ ಅಧಿಕೃತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಘಟಸ್ಥಾಪನೆ ಮುಹೂರ್ತ
ನವರಾತ್ರಿಯ ಮೊದಲ ದಿನದಂದು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ವಿಧಿ-ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಘಟಸ್ಥಾಪನೆ ಅಥವಾ ಕಲಶ ಸ್ಥಾಪನೆಯು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಧಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪದ ತಿಥಿಯಂದು ಅತ್ಯಂತ ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಿಯನ್ನು ಮನೆಗೆ ಬರಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುವ ಈ ಕಲಶ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಅಭಿಜಿತ್ ಮುಹೂರ್ತವನ್ನು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಮಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶುಭ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಘಟಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ನವರಾತ್ರಿಯ ಆರಾಧನೆಯು ಫಲಪ್ರದವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇವಿಯ ಆಶೀರ್ವಾದ ಸದಾ ಕಾಲ ಮನೆ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದ ಮೇಲೆ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. 2025ರ ಘಟಸ್ಥಾಪನೆಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮುಹೂರ್ತಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿಖರವಾದ ಪಂಚಾಂಗದ ಮಾಹಿತಿ ಇನ್ನೂ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಇದರ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಪೂಜೆಯ ಹಿಂದಿನ ಆಳವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ನವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬವು ಕೇವಲ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಪೂಜಾ ವಿಧಿಗಷ್ಟೇ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ಇದು ನವರಾತ್ರಿಯ ಆರಂಭದ ದಿನದಿಂದ, ನವಮಿ ತಿಥಿಯ ಹೋಮದ ಮೂಲಕ ವಿಜಯದಶಮಿಯ ಪೂರ್ಣ ಆಚರಣೆಯವರೆಗೂ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಈ ಹಬ್ಬದ ವಿಸ್ತರಣೆಯು, ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ತಪಸ್ಸು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ದೇವಿಯ ಆರಾಧನೆಯ ನಂತರದ ವಿಜಯೋತ್ಸವವು ಹಬ್ಬದ ಒಂದು ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
2025ರ ಶರನ್ನವರಾತ್ರಿ: ದಿನಾಂಕ ಮತ್ತು ತಿಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ
| ದಿನ | ದಿನಾಂಕ (2025) | ವಾರ | ತಿಥಿ | ಪೂಜಿಸುವ ದೇವಿ |
| ದಿನ 1 | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22 | ಸೋಮವಾರ | ಪ್ರತಿಪದ | ಶೈಲಪುತ್ರಿ |
| ದಿನ 2 | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 23 | ಮಂಗಳವಾರ | ದ್ವಿತೀಯ | ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಿ |
| ದಿನ 3 | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 24 | ಬುಧವಾರ | ತೃತೀಯ | ಚಂದ್ರಘಂಟಾ |
| ದಿನ 4 | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 25 | ಗುರುವಾರ | ಚತುರ್ಥಿ | ಕೂಷ್ಮಾಂಡಾ |
| ದಿನ 5 | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26 | ಶುಕ್ರವಾರ | ಪಂಚಮಿ | ಸ್ಕಂದಮಾತಾ |
| ದಿನ 6 | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 27 | ಶನಿವಾರ | ಷಷ್ಠಿ | ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ |
| ದಿನ 7 | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 28 | ಭಾನುವಾರ | ಸಪ್ತಮಿ | ಕಾಲರಾತ್ರಿ |
| ದಿನ 8 | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 29 | ಸೋಮವಾರ | ಅಷ್ಟಮಿ | ಮಹಾಗೌರಿ |
| ದಿನ 9 | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30 | ಮಂಗಳವಾರ | ನವಮಿ | ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ |
| ವಿಜಯದಶಮಿ | ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2 | ಗುರುವಾರ | ದಶಮಿ | – |
ನವದುರ್ಗೆಯರ ಆರಾಧನೆ: 9 ದಿನಗಳ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ಕ್ರಮ
ನವರಾತ್ರಿಯ ಪ್ರತಿ ದಿನವು ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯ ಒಂದೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ರೂಪಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದ್ದು, ಈ ನವದುರ್ಗೆಯರ ಆರಾಧನೆಯು ಹಬ್ಬದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ದಿನದ ದೇವಿಯ ರೂಪ, ಆ ದಿನಕ್ಕೆ ಸೂಚಿಸಲಾದ ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ನೈವೇದ್ಯಗಳು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಆ ದೇವಿಯ ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ.
- ದಿನ 1 (ಪ್ರತಿಪದ) – ದೇವಿ ಶೈಲಪುತ್ರಿ: ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತದ ಪುತ್ರಿಯಾಗಿ ಜನಿಸಿದ ಶೈಲಪುತ್ರಿ, ಶುದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯ ಸಂಕೇತ. ಈ ದಿನ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ನೈವೇದ್ಯವಾಗಿ ಹಸುವಿನ ತುಪ್ಪವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ರೋಗರುಜಿನಗಳು ದೂರವಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ.
- ದಿನ 2 (ದ್ವಿತೀಯ) – ದೇವಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಿ: ತಪಸ್ಸು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪದ ದೇವಿಯಾಗಿರುವ ಇವಳು ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣವು ಈ ದಿನದ ಬಣ್ಣವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ನೈವೇದ್ಯವಾಗಿ ಬೆಲ್ಲ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಸಿಹಿ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ದೀರ್ಘಾಯುಷ್ಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
- ದಿನ 3 (ತೃತೀಯ) – ದೇವಿ ಚಂದ್ರಘಂಟಾ: ಹಣೆ ಮೇಲೆ ಗಂಟೆಯ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಚಂದ್ರ ಇರುವ ಚಂದ್ರಘಂಟಾ ದೇವಿಯು ಶಾಂತ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯದ ಸಂಕೇತ. ಕಡು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವು ಈ ದಿನದ ಬಣ್ಣ. ಹಾಲಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ನೈವೇದ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸುವುದರಿಂದ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಕೀರ್ತಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.
- ದಿನ 4 (ಚತುರ್ಥಿ) – ದೇವಿ ಕೂಷ್ಮಾಂಡಾ: ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾದ ಈ ದೇವಿಯು ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಕರುಣಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಹಳದಿ ಬಣ್ಣವು ವಾತ್ಸಲ್ಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಧರಿಸುವುದು ಶುಭವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಾಲ್ಪುವಾ ಎಂಬ ಸಿಹಿಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವುದು ಈ ದಿನದ ವಿಶೇಷ.
- ದಿನ 5 (ಪಂಚಮಿ) – ದೇವಿ ಸ್ಕಂದಮಾತಾ: ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವಿಮೋಚನೆಯ ದೇವತೆ. ಹಸಿರು ಬಣ್ಣವು ಪ್ರಗತಿ ಮತ್ತು ಫಲವತ್ತತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಬಾಳೆಹಣ್ಣು ಅಥವಾ ಬಾಳೆಹಣ್ಣಿನ ಖಾದ್ಯಗಳನ್ನು ನೈವೇದ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸುವುದು ರೂಢಿ.
- ದಿನ 6 (ಷಷ್ಠಿ) – ದೇವಿ ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ: ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಕೊಂದವಳು ಈ ದೇವತೆ. ಕೇಸರಿ ಅಥವಾ ಕಿತ್ತಳೆ ಬಣ್ಣವು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಜೇನುತುಪ್ಪದ ಅಭಿಷೇಕ ಅಥವಾ ಜೇನಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಭಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ದಿನ 7 (ಸಪ್ತಮಿ) – ದೇವಿ ಕಾಲರಾತ್ರಿ: ದುಷ್ಟಶಕ್ತಿಗಳ ನಾಶಕಿಯಾಗಿದ್ದು, ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡುತ್ತಾಳೆ. ನವಿಲು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವು ಈ ದಿನದ ಬಣ್ಣವಾಗಿದೆ. ಅವಳಿಗೆ ಕಡಲೆ, ಪುರಿ, ಖೀರ್ ಅಥವಾ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಬಹುದು.
- ದಿನ 8 (ಅಷ್ಟಮಿ) – ದೇವಿ ಮಹಾಗೌರಿ: ಶುದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿಯ ಸಂಕೇತ. ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣವು ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನದಂದು ಕನ್ಯಾ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಮಹಾಗೌರಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಿಗೆ ಖೀರ್ ಅರ್ಪಿಸುವುದು ವಾಡಿಕೆ.
- ದಿನ 9 (ನವಮಿ) – ದೇವಿ ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ: ಸಿದ್ಧಿಗಳನ್ನು ಕರುಣಿಸುವ ಈ ದೇವಿಯು ಯಶಸ್ಸು ಮತ್ತು ದೈವಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾಳೆ. ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣವು ಈ ದಿನದ ವಿಶೇಷ. ಅವಳಿಗೆ ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು, ಐದು ಬಗೆಯ ಧಾನ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ನವದುರ್ಗೆಯರ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ಕೈಪಿಡಿ
| ದಿನ | ಪೂಜಿಸುವ ದೇವಿ | ಆ ದಿನದ ಬಣ್ಣ | ನೈವೇದ್ಯ |
| ದಿನ 1 | ಶೈಲಪುತ್ರಿ | ಬಿಳಿ | ತುಪ್ಪ |
| ದಿನ 2 | ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಿ | ಕೆಂಪು | ಬೆಲ್ಲ ಅಥವಾ ಸಕ್ಕರೆ |
| ದಿನ 3 | ಚಂದ್ರಘಂಟಾ | ಕಡು ನೀಲಿ | ಹಾಲಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಸಿಹಿ |
| ದಿನ 4 | ಕೂಷ್ಮಾಂಡಾ | ಹಳದಿ | ಮಾಲ್ಪುವಾ |
| ದಿನ 5 | ಸ್ಕಂದಮಾತಾ | ಹಸಿರು | ಬಾಳೆಹಣ್ಣು |
| ದಿನ 6 | ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ | ಕೇಸರಿ | ಜೇನುತುಪ್ಪ |
| ದಿನ 7 | ಕಾಲರಾತ್ರಿ | ನವಿಲು ನೀಲಿ | ಕಡಲೆ, ಪುರಿ, ಖೀರ್ |
| ದಿನ 8 | ಮಹಾಗೌರಿ | ಗುಲಾಬಿ | ಖೀರ್ |
| ದಿನ 9 | ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ | ನೇರಳೆ | ಐದು ಬಗೆಯ ಧಾನ್ಯ, ಹಣ್ಣುಗಳು |
ಗಮನಿಸಿ: ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಪಂಚಾಂಗದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಈ ಬಣ್ಣಗಳು ಮತ್ತು ನೈವೇದ್ಯಗಳು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗೊಳ್ಳಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು ಸಮುದಾಯಗಳು ಪ್ರತಿದಿನ ಒಂಬತ್ತು ಬಗೆಯ ಹೋಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ನವರಾತ್ರಿ ಪೂಜೆಯ ಪ್ರಮುಖ ವಿಧಿ-ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಮಹತ್ವ
ನವರಾತ್ರಿ ಆಚರಣೆಗಳು ಕೇವಲ ದೇವಿಯ ಸ್ತುತಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಹಲವು ಪ್ರಮುಖ ವಿಧಿ-ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಆಚರಣೆಗಳು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದು ಕಾರ್ಯರೂಪದ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಆಧುನಿಕ ಓದುಗರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಇದು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಘಟಸ್ಥಾಪನೆ ಅಥವಾ ಕಲಶ ಸ್ಥಾಪನೆ
ಘಟಸ್ಥಾಪನೆಯು ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಬರಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ವಿಧಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಆಚರಣೆಯು ಕೇವಲ ಒಂದು ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಇದು ಇಡೀ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಮಣ್ಣಿನ ಕಲಶದಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ನೀರು (ಗಂಗಾಜಲ), ಮಾವಿನ ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯನ್ನು ಇಡುವುದು ಶಕ್ತಿ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ದೈವಿಕ ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಲಶವನ್ನು ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಆವಾಹನೆ ಮಾಡುವ ಸಾಧನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು ಮಣ್ಣಿನ ಮಡಕೆಯಲ್ಲಿ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತಿ, ಪೂಜೆಯ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಅದಕ್ಕೆ ನೀರು ಚಿಮುಕಿಸುವುದರಿಂದ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯು ವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ.
ಅಖಂಡ ಜ್ಯೋತಿ (ಅಖಂಡ ದೀಪ)
ನವರಾತ್ರಿಯ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆಯೆಂದರೆ ಅಖಂಡ ಜ್ಯೋತಿ ಅಥವಾ ಅಖಂಡ ದೀಪವನ್ನು ಬೆಳಗಿಸುವುದು. ಇದು ನವರಾತ್ರಿಯ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಉರಿಯುವ ದೀಪವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ದುರ್ಗಾ ಮಾತೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶರಣಾಗತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಈ ದೀಪವು ಕೇವಲ ಬೆಳಕನ್ನು ನೀಡುವುದಲ್ಲದೆ, ದಾರಿದ್ರ್ಯವನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಅಖಂಡ ಜ್ಯೋತಿಯನ್ನು ಬೆಳಗಿಸುವುದು ಸುಲಭದ ಕಾರ್ಯವಲ್ಲ. ದೀಪ ನಂದದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಯಾರಾದರೂ ಇರಬೇಕು. ಈ ನಿರಂತರತೆಯು ದೈವಿಕ ಶಕ್ತಿಯು ಮನೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಉಳಿಯುವ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಹರಿವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ದೈಹಿಕ ಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಭಕ್ತಿಯ ನಡುವಿನ ಒಂದು ಅನನ್ಯ ಬಂಧವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಅಖಂಡ ಜ್ಯೋತಿಯನ್ನು ಹಿತ್ತಾಳೆ ಅಥವಾ ಮಣ್ಣಿನ ಪಾತ್ರೆಯ ದೊಡ್ಡ ಕುಂಡದಲ್ಲಿ ಘಟಸ್ಥಾಪನೆ ದಿನದಿಂದ ಬೆಳಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಜಯದಶಮಿ: ವಿಜಯದ ಸಂಕೇತ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳು
ನವರಾತ್ರಿಯ ಆಚರಣೆಯು ವಿಜಯದಶಮಿಯೊಂದಿಗೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನವು ಕೆಟ್ಟದ್ದರ ಮೇಲೆ ಒಳ್ಳೆಯದರ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಾರುವ ಅನೇಕ ಪುರಾಣ ಕಥೆಗಳ ಸಂಗಮವಾಗಿದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಕೇವಲ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಯ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದು ಅನೇಕ ವಿಜಯ ಕಥೆಗಳನ್ನು ತನ್ನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.
ವಿಜಯದಶಮಿಯ ಪೌರಾಣಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ
- ಮಹಿಷಾಸುರ ಮರ್ಧಿನಿ: ವಿಜಯದಶಮಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ದುರ್ಗಾದೇವಿ ಮತ್ತು ದೈತ್ಯ ರಾಕ್ಷಸ ಮಹಿಷಾಸುರನ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಯುದ್ಧ. ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದ ವರ ಪಡೆದ ಮಹಿಷಾಸುರನು ಮೂರು ಲೋಕಗಳಾದ ಭೂಮಿ, ಸ್ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಪಾತಾಳದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ದೌರ್ಜನ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದಾಗ, ಎಲ್ಲಾ ದೇವರುಗಳು ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿ ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು. ದುರ್ಗೆಯು ಮಹಿಷಾಸುರನೊಂದಿಗೆ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಭೀಕರ ಯುದ್ಧ ನಡೆಸಿ, ಹತ್ತನೇ ದಿನ ಅವನನ್ನು ಸಂಹಾರ ಮಾಡಿದಳು. ಈ ವಿಜಯದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ದೇವಿಯನ್ನು ‘ಮಹಿಷಾಸುರ ಮರ್ಧಿನಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನವರಾತ್ರಿ ಆಚರಣೆಯು ಈ ವಿಜಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
- ಶ್ರೀರಾಮ ಮತ್ತು ರಾವಣ: ಮತ್ತೊಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಶ್ರೀರಾಮನು ರಾವಣನ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೊರಡುವ ಮೊದಲು ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿದನು. ನವರಾತ್ರಿ ವ್ರತ ಕೈಗೊಂಡ ನಂತರ, ದೇವಿಯ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ರಾಮನು ರಾವಣನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದನು. ಈ ವಿಜಯದ ನೆನಪಿಗೂ ವಿಜಯದಶಮಿಯನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಪಾಂಡವರ ಅಜ್ಞಾತವಾಸ: ಮಹಾಭಾರತದ ಪ್ರಕಾರ, ಪಾಂಡವರು ತಮ್ಮ 13 ವರ್ಷಗಳ ಅಜ್ಞಾತವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಶಮೀ (ಬನ್ನಿ) ವೃಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಅಜ್ಞಾತವಾಸ ಮುಗಿದ ನಂತರ, ವಿಜಯದಶಮಿಯ ದಿನದಂದು ಅವರು ತಮ್ಮ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆದು ಕೌರವರ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧರಾಗಿ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿದರು.
ಆಯುಧ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಶಮೀ ವೃಕ್ಷದ ಪೂಜೆ
ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ವಿಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಯುಧ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಶಮೀ ವೃಕ್ಷದ ಪೂಜೆ ಸೇರಿವೆ. ಆಯುಧ ಪೂಜೆಯು ಕೇವಲ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಪೂಜೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ನಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಉಪಕರಣಗಳಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು. ಈ ದಿನ, ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ವಾಹನಗಳು, ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿ ಅಲಂಕರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ, ಆಯುಧ ಪೂಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟದ ಆನೆ, ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಒಂಟೆಗಳಿಗೂ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾಂಡವರ ಕಥೆಯು ಶಮೀ ವೃಕ್ಷದ ಪೂಜೆಗೆ ಆಧಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಬನ್ನಿ ಮರವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದು ಪಾಪಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯವನ್ನು ತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ದಸರಾ ಮತ್ತು ನವರಾತ್ರಿ ವೈಭವ
ನವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ದಸರಾ ಹಬ್ಬವು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಪ್ರತಿ ರಾಜ್ಯದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯು ಅದರ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿತ್ವವನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕ
ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ದಸರಾವನ್ನು ‘ನಾಡಹಬ್ಬ’ ಎಂದು ವೈಭವೋಪೇತವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಮೈಸೂರು ದಸರಾ: ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡು ಇದು ಇಂದಿಗೂ ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತವಾಗಿದೆ. ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು ನಡೆಯುವ ಜಂಬೂ ಸವಾರಿ ದಸರಾದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಚಿನ್ನದ ಅಂಬಾರಿಯಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನಳಾದ ತಾಯಿ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಆನೆ (ಬಲರಾಮ) ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಮೆರವಣಿಗೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಾತಂಡಗಳು, ಆಕರ್ಷಕ ಸ್ತಬ್ಧಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಜನಪದ ನೃತ್ಯಗಳು ಸೇರಿರುತ್ತವೆ.
- ಮಡಿಕೇರಿ ದಸರಾ: ಮಡಿಕೇರಿಯಲ್ಲಿ ದಸರಾ ಆಚರಣೆ ಬಹಳ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನವರಾತ್ರಿಯ ಆರಂಭದ ದಿನದಂದು ನಾಲ್ಕು ಮಾರಿಯಮ್ಮ ದೇವಾಲಯದ ಪೂಜಾರಿಗಳು ಕರಗವನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕರಗಗಳು ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಗರ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಜನಪದ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳು
- ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ: ಇಲ್ಲಿ ದಸರಾಗಿಂತ ದುರ್ಗಾ ಪೂಜೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಹತ್ವ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ದುರ್ಗಾದೇವಿಯ ಭವ್ಯವಾದ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಗಣೇಶ, ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ಸರಸ್ವತಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ದೇವತೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಐದು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದುರ್ಗಾ ಪೂಜೆಯು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಯಾಗದೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮರಸ್ಯದ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಸಾರುವ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ.
- ಗುಜರಾತ್: ಗುಜರಾತಿನಲ್ಲಿ ನವರಾತ್ರಿಯನ್ನು ‘ಗರ್ಬಾ’ ಎಂಬ ನೃತ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉಡುಗೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಗರ್ಬಾ ಮತ್ತು ದಾಂಡಿಯಾ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಒಂದು ರೋಮಾಂಚಕ ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹಭರಿತ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.
- ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ: ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ಕುಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬವು ಉಳಿದ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ನವರಾತ್ರಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ‘ಕುಲ್ಲು ದಸರಾ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭಗವಾನ್ ರಘುನಾಥನ ರಥ ಯಾತ್ರೆಯ ಮೂಲಕ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಕೇರಳ: ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ನವರಾತ್ರಿಯು ವಿದ್ಯೆಯ ದೇವತೆಯಾದ ಸರಸ್ವತಿಯ ಪೂಜೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ. ವಿಜಯದಶಮಿಯ ದಿನದಂದು ‘ವಿದ್ಯಾರಂಭಂ’ ಎಂಬ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಮಕ್ಕಳು ತಮ್ಮ ಅಕ್ಷರಲೋಕವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅಂದರೆ, ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕಲಿಕೆಗೆ ಹಬ್ಬವು ನೀಡುವ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ತೀರ್ಮಾನ
ದಸರಾ ಮತ್ತು ನವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬವು ಭಾರತದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಬೇರೂರಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಕೆಟ್ಟದ್ದರ ಮೇಲೆ ಒಳ್ಳೆಯದರ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಾರುವ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಯುತ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಲೇಖನವು 2025ರ ಹಬ್ಬದ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಾಂಕಗಳು, ವಿಧಿ-ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಹಿಂದಿನ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿದೆ. ಘಟಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಅಖಂಡ ಜ್ಯೋತಿಯಂತಹ ಆಚರಣೆಗಳು ಕೇವಲ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅವುಗಳು ಆಧುನಿಕ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಳವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆಗಳು ಮೈಸೂರಿನ ರಾಜವೈಭವದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಗುಜರಾತಿನ ರೋಮಾಂಚಕ ಗರ್ಬಾದವರೆಗೆ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರೂ, ಅದರ ಮೂಲ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂದೇಶವು ಒಂದೇ ಆಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ವಿಭಿನ್ನ ಭೌಗೋಳಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ವಿಜಯದ ಉತ್ಸವದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಏಕೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆಗಳು ಭಾರತದ ಬಹುತ್ವವನ್ನು ಮತ್ತು ಅದರ ಸನಾತನ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಮಂಗಳಕರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಶುಭವಾಗಲಿ ಎಂದು ಹಾರೈಸುತ್ತೇವೆ.
